חומש רש"י בעיון פרשת נשא

(ד', ל"ב) "ועמודי החצר סביב ואדניהם ויתדתם ומיתריהם לכל כליהם ולכל עבדתם ובשמת תפקדו את כלי משמרת משאם". מען דארף וויסן, ווער האט געטראגן דעם כיור, וואס ווערט נישט אויסגערעכנט ביי קיין איינער פון די דריי משפחות וואס האבן געטראגן דעם משכן? עס זענען דא עטליכע שיטות אין דעם.
א- אין ספר אזנים לתורה (סורוצקין) ווערט געברענגט, אז קיינער האט עס נישט געטראגן, נאר עס האט זיך פון זיך אליין געקוילערט, דורך די בארה של מרים. מען האט עס דארט אריין געלייגט, און עס איז מיט געגאנגען מיט'ן באר. ער האט ראיות אויף דעם פון די מדרשים.
ב- פון דער רמב"ן אין פרשת פקודי איז משמע, אז די בני קהת האבן געטראגן די כיור וכנו, און זיי זענען נכלל אין די כלי המשכן, וואס זיי האבן געטראגן.
ג- דער אבן עזרא זאגט אין שמות ל"ה, ט"ז, אז עס איז געווען פון די משא פון די בני גרשון ומררי, און עס איז געווען אויף די וועגענער.

(ה', כ"ד) "והשקה את האשה את מי המרים המאררים ובאו בה המים המאררים למרים". רש"י זאגט אין ספר הפרדס, א שיינע רמז. מיר זעהן אז א סוטה ווערט אונטערגעזוכט מיט דריי זאכן. מיט וואסער פון די כיור, מיט ערד, און מיט די פרשת סוטה, וואס ווערט אויסגעמעקט אין די וואסער.
זאגט רש"י, אז מיינע רבי'ס האבן מפרש געווען, ווייל מיט דעם וואס זי האט זיך באהאלטן מיט דעם מאן, האט זי עובר געווען אויף די דריי זאכן, וואס די חכמים זאגן אין פרקי אבות, אז א מענטש דארף אייביג געדענקן. "הסתכל בשלשה דברים ואין אתה בא לידי עבירה, דע מאין באת מטיפה סרוחה, ולאן אתה הולך למקום עפר רמה ותולעה, ולפני מי אתה עתיד ליתן דין וחשבון, לפני מלך מלכי המלכים הקדוש ברוך הוא".
אנקעגן טיפה סרוחה, האט מען איר אנגעטרינקען מיט די וואסער, אנטקעגן מקום עפר רמה ותולעה, האט מען איר געגעבן צו טרינקען פון די ערד, און אנקעגן מלך מלכי המלכים הקדוש ברוך הוא, האט מען איר געגעבן צו טרינקען פון די הייליגע תורה, פון פרשת סוטה, וואס עס זענען געשטאנען דערין, דער אויבערשטער'ס הייליגע נאמען.

(ו', ב') "דבר את בני ישראל ואמרת אלהם איש או אשה כי יפלא לנדר נדר נזיר להזיר לה'". זאגט דער אלשיך הק', אז די תורה וויל אונז לערנען מיט די פרשה פון נזיר, אז א מענטש זאל נישט מיינען, וויבאלד דער אויבערשטער האט אויסגעוועהלט פון כלל ישראל, דער שבט לוי, און פון שבט לוי, האט ער אויסגעוועהלט די כהנים, און פון די כהנים, האט ער אויסגעוועהלט דער כהן גדול, זעהט מען פון דעם, אז די ענין פון הייליגקייט, האט צו טוען מיט די משפחה, און עס איז נישט אפהענגיק אין דער מענטש אליין, אז ער זאל זיך קענען הייליגן.
כדי מען זאל נישט מאכן דעם טעות, האט די תורה געגעבן די פרשה פון נזיר, כדי צו ווייזן, אז יעדער מענטש קען צוקומען, צו די העכסטע מדריגה, מיט זיינע גוטע מעשים, און ער קען ווערן הייליג, און אפגעשייד פון אלע תאוות עולם הזה, כאטש ער קומט נישט פון א מיוחס'דיגע משפחה.
מיר טרעפן ביי דער כהן גדול, זאגט די פסוק, "כי נזר שמן משחת אלקיו עליו", און ביי א נזיר שטייט, "כי נזר אלקיו על ראשו", וואס פון דעם זעהן מיר, אז די מעלה פון א נזיר, איז נאך גרעסער פון די מעלה פון א כהן גדול, ווייל ביי די כהן גדול זעהן מיר, אז זיין גאנצע מעלה איז מצד דעם זאלבונג וואס מען האט אים געזאלבט מיט די הייליגע אויל, אבער די מעלה פון דער נזיר, איז געקומען דורך זיין אייגענע כח, וואס ער האט זיך אליין גענומען, זיך אפצושיידן פון די פארגעניגענס פון דער וועלט.

(שם) "כי יפליא". רש"י זאגט, "יפריש". דאס מיינט אז ער וועט ערקלערן מיט זיין מויל, ער וועט קלאר ארויסזאגן מיט זיין מויל, וואס ער נעמט זיך אונטער. אין פרשת בחקותי שטייט אויך די לשון יפליא, און דארט זאגט רש"י, "יפריש בפיו".
דער ספורנו לערנט, אז עס איז א לשון פון אפשיידן, ער וועט זיך אפשיידן פון די נארישקייטן און די פארגעניגענס פון דער וועלט.
דער אבן עזרא לערנט, אז עס איז א לשון פון וואונדערליך, פלא. ער וועט טוען א וואונדערליכע זאך, מיט דעם וואס ער שייד זיך אפ פון די תאוות פון דער וועלט, ווייל רוב מענטשן גייען נאך זייערע תאוות.

(ו', ג') "מיין ושכר יזיר חמץ יין וחמץ שכר לא ישתה וכל משרת ענבים לא ישתה וענבים לחים ויבשים לא יאכל". די פסוק זאגט, אז ער זאל זיך אפשיידן פון וויין. זאגט די ספרי, אז איך וואלט געקענט מיינען, אז ער טאר נישט האנדלן מיט וויין, און ער טאר זיך נישט היילן מיט א רפואה וואס איז געמאכט פון וויין, ווייל די תורה זאגט נישט א לשון אכילה, נאר די תורה זאגט די לשון "יזיר", אז ער זאל זיך אפשיידן.
זאגט די ספרי, וויבאלד ווייטער אין פסוק שטייט "לא ישתה", לערנט מען פון דעם ארויס, אז עס איז נאר אסור צו עסן און צו טרינקען, אבער ער מעג טוען סחורה דערמיט, און ער מעג זיך היילן דערמיט.

(שם) "וכל משרת ענבים לא ישתה". פון די ווערטער "וכל משרת ענבים לא ישתה", לערנען ארויס די חכמים, די דין פון "טעם כעיקר". דאס מיינט אז אויב עס איז דא א זאך, וואס די עצם זאך איז נישט קיין איסור, עס איז אבער דא דערין א טעם פון אן איסור, איז עס אויך אסור צו עסן מן התורה.
די תורה זאגט, אז אויב דו האסט א זאך וואס טרויבן האבן זיך געווייקט דערין, כאטש עס זענען דא נישט דא קיין טרויבן, עס איז אבער דא א טעם פון די טרויבן אין די משקה, טאר מען עס נישט טרינקען, און פון דא לערנען מיר ארויס אויף אלע איסורים אין די תורה די דין פון טעם כעיקר.
עס איז אבער דא א מחלוקת ראשונים, צו מען באקומט מלקות אויף אזא זאך וואס איז נאר אסור אלס טעם כעיקר. געוויסע ראשונים לערנען אז מען באקומט מלקות, און דער רמב"ם האלט אז מען באקומט נישט קיין מלקות אויף טעם כעיקר.
רבי עקיבא לערנט ארויס פון די ווערטער "וכל משרת ענבים", אז דא ביי א נזיר זאגט מען "היתר מצטרף לאיסור". ביי אלע איסורים אין די תורה, אויב איינער האט גענומען א האלבע כזית פון די איסור, און ער האט עס געגעסן מיט א האלבע כזית ברויט פון היתר, און ער האט עס געגעסן צוזאמען, ווערט נישט די היתר'דיגע ברויט צוגערעכנט מיט די איסור, און עס הייסט נישט אז ער האט געגעסן א כזית איסור.
דא ביי א נזיר, טאמער ער האט גענומען א שיעור פון א האלבע כזית וויין, און ער האט איינגעטינקען א האלבע כזית היתר'דיגע ברויט אין די וויין, און ער אזוי געגעסן א כזית, איז די ברויט זיך מצטרף צו די וויין, און עס הייסט אזוי ווי ער האט געגעסן א כזית וויין, און ער האט עובר געווען די לאו.
דאס לערנט מען ארויס פון די ווערטער "וכל משרת ענבים", יעדע זאך וואס ער האט געווייקט אין די וויין, טאר ער אויך נישט עסן, ווייל דאס איז זיך מצטרף צו די וויין.

(ו', ה') "כל ימי נדר נזרו תער לא יעבר על ראשו עד מלאת הימם אשר יזיר לה' וגו'". די חז"ל זאגן, אז די איסור פון שערן זיך זיין האר, איז נישט נאר מיט א תער, א גאלמעסער, נאר ער טאר נישט ארויס נעמען זיין האר, אויף קיין שום אופן, אפילו מיט די הענט ארויס רייסן, טאר ער אויך נישט. דאס וואס די תורה כאפט אן א תער, ווייל די תורה וויל מיט דעם לערנען, אז ווען ער דארף זיך אפשערן, ווען עס ענדיגט זיך די טעג פון די נזירות, מוז ער זיך אפשערן דוקא מיט א תער.

(שם) "תער לא יעבר על ראשו וגו'". דער לאו איז נישט נאר אויף דער נזיר, נאר דאס איז אויך אויף דער וואס האט אים אפגעשוירן, דאס מיינט אז אויב איינער האט אים אפגעשוירן, איז יענע עובר אויך עובר אויף דעם לאו.

(ו', כ') "והניף אותם הכהן תנופה לפני ה' קדש הוא לכהן על חזה התנופה ועל שוק התרומה ואחר ישתה הנזיר יין". די מפרשים פרעגן, פארוואס זאגט די פסוק "ואחר ישתה הנזיר יין", ער איז שוין מער נישט קיין נזיר, ווייל עס האט זיך שוין געענדיגט די טעג פון זיין נזירות?
ענטפערט דער אלשיך הק', אז די תורה וויל דא מרמז זיין, אז אויב די כונה פון דער מענטש מיט זיין נזירות, איז געווען לשם שמים, כדי מכניע צו זיין דעם יצר הרע, און זיך אפשיידן פון די תאוות, וועט ער זוכה זיין, אז די ענין פון פרישות פון די תאוות, וועט ביי אים ווערן א קנין, און ער וועט כסדר בלייבן אפגעשייד פון די תאוות, און עס וועט ביי אים נאך אלס זיין שייך דעם נאמען נזיר.

(ו', כ"ג) "דבר אל אהרן ואל בניו לאמר כה תברכו את בני ישראל אמור להם". אסאך דרשות חז"ל זענען דא אויף דעם פסוק.
א- די גמרא זאגט אין מסכת תענית (דף כ"ו ע"ב), אז וועגן דעם האט די תורה נאנט געשטעלט די פרשה פון ברכות כהנים צו די פרשה פון נזיר, צו לערנען אז די כהנים טארן נישט דוכענען ווען זיי האבן געטרינקען וויין.
ב- די גמרא דרש'ענט פון די ווערטער "כה תברכו", אז זיי מוזן זאגן ברכות כהנים אין לשון הקודש, און נישט אין קיין שום אנדערע שפראך. דאס לערנט מען ארויס פון א גזירה שוה פון די ברכות וואס די אידן האבן געזאגט אויף הר גריזים.
דארט שטייט "אלה יעמדו לברך את העם", שטייט דארט אויך די לשון ברכה, דרש'ענט מען, אזוי ווי דארט האט מען געדארפט זאגן דוקא אין לשון הקודש (אזוי ווי די גמרא דרש'ענט עס דארט פון א פסוק), אזוי אויך דא וואס עס שטייט אויך די לשון ברכה, דארף עס אויך זיין דוקא אין לשון הקודש.
ג- די גמרא דרש'ענט, אז זיי מוזן בענטשן שטייעדיג, און זיי טארן נישט זיצן בשעת זיי בענטשן. דאס לערנט מען אויך ארויס פון א גזירה שוה פון די ברכות פון הר גריזים, וואס דארט שטייט "ואלה יעמדו לברך את העם", אזוי ווי דארט שטייט אז עס האט געדארפט זיין שטייעדיג (יעמדו), אזוי אויך דא ביי ברכות כהנים, מוזן זיי בענטשן שטייעדיג.
ד- די כהנים מוזן אויפהויבן זייערע הענט, בשעת זיי בענטשן די אידן. דאס לערנט מען ארויס פון א פסוק וואס שטייט ביי שמיני למילואים. נאכדעם וואס אהרן האט געענדיגט מקריב זיין אלע קרבנות פון שמיני למילואים שטייט, "וישא אהרן את ידיו אל העם ויברכם". אזוי ווי דארט שטייט ויברכם, ער האט זיי געבענטשט, און עס איז געווען בנשיאות כפים, אזוי ווי עס שטייט וישא אהרן את ידיו, אזוי אויך דא וואס עס שטייט כה תברכו, דארף עס אויך זיין מיט נשיאות כפים.
ה- דער פענח רזא זאגט, אז אין געוויסע ספרי תורות איז די גירסא "כוה תברכו", מיט א ו' צווישן די כ' און די ה'. מען קען ליינען דעם ווארט כַוָה, וואס דאס איז א לשון פון א פענסטער, אין די ארמישע שפראך, אזוי ווי מיר טרעפן א פסוק אין נביא דניאל "וכוין פתיחן ליה", וואס די ווארט וכוין מיינט דארט א פענסטער.
די תורה וויל דא מרמז זיין, דאס וואס עס שטייט אין די מדרש, אז די כהנים דארפן אויסשפרייטן זייערע פינגער, און דורך דעם ווערן צווישן זייערע פינגער, אזעלכע קליינע פענסטערלעך, וואס דורך די פענסטערלעך קומען אראפ די ברכות פאר די אידישע קינדער.
ו- דער רבינו בחיי זאגט, אז וועגן דעם הויבט זיך אן די פסוק מיט די ווארט "כה", כדי מרמז צו זיין, אז די כהנים האבן באקומען פינף און צוואנציג מתנות, פון דער אויבערשטער. אין פרשת קרח, ווערט אויסגערעכנט די פיר און צוואנציג מתנות כהונה, וואס די אידן דארפן געבן פאר די כהנים, און דא האט די תורה זיי געגעבן די כח פון קענען בענטשן די אידישע קינדער, קומט אויס אז זיי האבן פינף און צוואנציג מתנות.
ז- וויבאלד די תורה זאגט די לשון "בני ישראל", וואלט מען געקענט מיינען, אז נאר די מענער ווערן געבענטשט דורך די ברכות פון די כהנים, ווייל די מענער ווערן אנגערופן בני ישראל, אבער די פרויען און די עבדים כנענים, און די גרים, וואלט מען געקענט מיינען, אז זיי ווערן נישט געבענטשט. וועגן דעם זאגט ווייטער די תורה "אמור להם", זאג פאר זיי, א לשון רבים, צו לאזן הערן אז אלע זענען נכלל אין די ברכה פון ברכות כהנים.
ח- פון די ווערטער אמור להם, לערנט מען ארויס, אז די כהנים דארפן זיך אויסדרייען מיט'ן פנים צו די אידן, בשעת זיי זאגן די ברכות. אמור להם מיינט, אז זיי זאלן זאגן פאר די אידן, אזוי ווי איינער זאגט עפעס פאר זיין חבר, און אזוי ווי ווען איינער רעדט צו זיין חבר, רעדט ער פנים אל פנים, אזוי אויך זאלן די כהנים בענטשן פנים אל פנים.
ט- פון אמור להם לערנט מען ארויס, אז די כהנים דארפן זאגן די ברכות מיט א הויכע קול, ווייל אמור להם איז משמע, אז אלע אידן זאלן הערן די ברכה, ממילא מוזן די כהנים זאגן הויך, כדי אלע אידן זאלן קענען הערן.
י- פון אמור להם לערנט מען ארויס, אז דער חזן מוז הייסן פאר די כהנים אז זיי זאלן אנהויבן בענטשן די אידן, אזוי ווי מיר פירן זיך, אז דער חזן זאגט די ווארט "כהנים", פאר זיי הויבן אן צו בענטשן.
דאס לערנט מען ארויס, ווייל עס וואלט געדארפט שטייט "אמרו להם", זיי (די כהנים), זאלן זאגן פאר די אידן. וויבאלד עס שטייט א לשון יחיד "אמור", איז א סימן, אז מען רעדט נישט פון די כהנים, נאר מען רעדט פון דער חזן, אז ער זאל זאגן פאר די כהנים, אז זיי זאלן אנהויבן צו בענטשן די אידן.
זאגט די גמרא, אז דאס איז נאר אויב עס זענען דא צוויי אדער מער כהנים וואס גייען בענטשן, אבער אויב עס איז נאר דא איין כהן וואס גייט בענטשן, דעמאלס זאגט נישט דער חזן "כהן". דאס לערנט מען ארויס, וויבאלד עס שטייט א לשון רבים "להם", אז דער חזן זאל זאגן פאר זיי, ווען עס איז דא צוויי אדער מער כהנים.
יא- דער פענח רזא ברענגט א מדרש, אז מען לערנט ארויס פון די ווערטער "אמור להם", אז דער חזן דארף אויך פארזאגן יעדן ווארט פאר די כהנים, און נאכדעם קענען די כהנים זאגן די ווערטער פון ברכות כהנים.
דער טורי זהב איז מסביר דעם מדרש (אין סימן קכ"ח ס"ק ג'), ווייל אויב די תורה האט נאר געוואלט אז מען זאל ארויס לערנען אז דער חזן דארף קודם הייסן בענטשן, וואלט געדארפט שטיין די ווערטער אמור להם, פאר די ווערטער פון "כה תברכו את בני ישראל", אז דער חזן דארף זאגן פאר די כהנים, אז אזוי זאלט איר בענטשן די אידישע קינדער. וויבאלד די תורה האט געשריבן די ווערטער אמור להם, נאכדעם וואס די תורה שרייבט כה תברכו את בני ישראל, איז א סימן, אז אפילו נאכדעם וואס דער כהן האט שוין רשות צו בענטשן, דארף דער חזן נאך אלס עפעס זאגן פאר זיי. דאס מיינט, אז ער דארף פארזאגן די ברכות כהנים, ווארט ביי ווארט.
יב- וויבאלד די תורה שרייבט די ווארט אמור, מיט א איבריגע ו', דאס קומט צו לערנען, אז די כהנים דארפן בענטשן מיט א פולע מויל, און מיט א שטייטקייט, און נישט איילעדיג, און כאפעדיג.
יג- דער בעל הטורים זאגט, אז די איבריגע ו' קומט מרמז צו זיין, אויף די זעקס ברכות וואס ליגן אין ברכות כהנים. יברכך, וישמרך, יאר, ויחנך, ישא, וישם לך שלום.
יד- דער פענח רזא זאגט, אז די איבריגע ו' קומט מרמז צו זיין, אז די כהנים דארפן זאגן די ברכות מיט א געזאנג. די ווארט אמור מיט א ו', איז בגימטריא די ווארט זמר.
טו- דער רבינו בחיי זאגט, אז די ווארט אמור מיט א ו' (אויב דו וועסט אויך רעכנען די ווארט פאר איינס), איז דאס בגימטריא רמ"ח, מרמז צו זיין, אז די ברכה פון דער כהן, ווערט איינגעזאפט אין די רמ"ח איברים פון דער מענטש.
די מפרשים פרעגן, פארוואס האט די תורה געדארפט הייסן די כהנים, אז זיי זאלן בענטשן די אידן, אויב דער אויבערשטער וויל אז די אידן זאלן זיין געבענטשט, קען דער אויבערשטער זיי אליין בענטשן? עטליכע תירוצים זענען דא אין די מפרשים אויף דעם.
א- דער חינוך זאגט, אז אין אמת'ן וויל דער אויבערשטער כסדר בענטשן אידישע קינדער, נאר נישט אייביג קען חל זיין די ברכה אויף די אידן, ווייל אפשר זענען זיי נישט ווערט, צו קענען מקבל זיין די ברכה. וועגן דעם האט דער אויבערשטער באפוילן א מצוה, אז די אידן זאלן בעטן די ברכה פון די כהנים, און די כהנים וועלן מקיים זיין א מצוה, מיט דעם וואס זיי בענטשן די אידישע קינדער, און אין די זכות פון די מצוה, וועלן זיי זיין ראוי, אז די ברכה זאל קענען חל זיין אויף זיי.
ב- דער מלבי"ם זאגט, אז עס קען זיין אמאל, אז אפילו ווען איינער איז נישט אזוי ראוי, צו ווערן געבענטשט פון דער אויבערשטער, פון דעסטוועגן קענען זיי זוכה זיין צו א ברכה, דורך א צדיק. דער צדיק קען עפענען די שפע פון א ברכה, אז איינער וואס איז נישט ווערט, זאל קענען באקומען דורך זיי.
די כהנים זענען געווען די צדיקים פון דור, ווייל זיי האבן זיך כסדר געדרייט אין די בית המקדש, און זיי האבן געטוען די הייליגע עבודה, ממילא האט געקענט דורך זיי חל זיין א ברכה אויף די אידן, אפילו ווען זיי זענען נישט געווען אזוי שטארק ראוי דערצו.
ג- דער מושב זקנים (א פירוש פון די בעלי תוס') זאגט, אז די ברכה איז נאר געווען פאר די ערליכע אידן, און דאס וואס דו פרעגסט, אויב זיי זענען ערליך, פארוואס דארפן זיי האבן די ברכה פון די כהנים, אויף דעם ענטפערט דער מושב זקנים, ווייל עס קען אמאל זיין, אז א רשע זאל האבן א מזל, אז זיינע קללות וואס ער שעלט דעם צדיק זאל קענען חל זיין אויף דער צדיק. וועגן דעם דארפן די כהנים בענטשן די צדיקים, אז עס זאל זיי נישט שאטן די קללה פון די רשעים.

(ו', כ"ד) "יברכך ה' וישמרך וגו'". אין די מדרשים זענען דא זייער אסאך פשטים אין די כונה פון יעדע ברכה וואס ווערט דא אויסגערעכנט אין די פסוקים. זאגן די מפרשים, אז אין די פאר קורצע פסוקים, ליגן באהאלטן אלע ברכות וואס זענען שייך, סיי אויף דער וועלט, און סיי אויף יענע וועלט. דאס האט די תורה אריין געלייגט בדרך רמז אין די פסוקים פון ברכות כהנים.
וועגן דעם טארן נישט די כהנים מוסיף זיין נאך ברכות, אויסער די פסוקים וואס זיי זאגן, ווייל מיט דעם וואס זיי וועלן מוסיף זיין נאך ברכות, ווייזן זיי, אז נישט אלע ברכות זענען נכלל אין די פסוקים פון ברכות כהנים.

(ו', כ"ו) "ישא ה' פניו אליך וישם לך שלום". דער בעל הטורים זאגט, אז שלום איז בגימטריא עשו, מרמז צו זיין וואס די חז"ל זאגן, אז א מענטש דארף אייביג פעדערן שלום פאר יעדן מענטש וואס ער טרעפט, אפילו פאר א גוי.
אין בראשית קאפיטל כ"ה פסוק כ"ה זאגט דער בעל הטורים אן אנדערע רמז, אז וועגן דעם איז דער נאמען פון עשו בגימטריא שלום, ווייל אויב עס וואלט נישט געווען מרומז די ענין פון שלום אין דער נאמען פון עשו, וואלט ער חרוב געמאכט די גאנצע וועלט.

(ז', ג') "ויביאו את קרבנם לפני ה' שש עגלת צב ושני עשר בקר עגלה על שני הנשאים ושור לאחד ויקריבו אותם לפני המשכן. פרעגן די מפרשים, פארוואס רופט דאס אן די תורה מיט די נאמען "קרבנם", דאס איז נישט געווען קיין קרבנות, עס זענען נאר געווען וועגינער, וואס זיי האבן געברענגט, אויף צו טראגן די משכן, ווען מען האט גערייזט? עטליכע תירוצים זענען דא אין די מפרשים.
א- דער רמב"ן זאגט, וויבאלד די וועגענער זענען געווען פאר'ן געברויך פון די קרבנות, ווייל די וועגענער זענען געווען אויף צו טראגן די משכן, וואס די משכן איז דאך פאר די קרבנות, ממילא ווערן די וועגענער אויך אנגערופן מיט די נאמען קרבנות.
ב- נאך א תירוץ זאגט דער רמב"ן, אז די וועגענער זענען נישט געווען ליידיגע וועגענער, נאר זיי זענען געווען אנגעפילט מיט די קרבנות, וואס זיי האבן געוואלט מקריב זיין פאר'ן חנוכת המזבח. דאס וואס די פסוק זאגט אז זיי האבן געברענגט זייערע קרבנות, דאס גייט נישט ארויף אויף די וועגענער, נאר דאס גייט ארויף אויף די קרבנות, וואס זענען געווען אין די וועגענער.
ג- געוויסע מפרשים ווילן לערנען, אז יעדע זאך וואס איינער טוט מיט א כונה, אז ער וויל דורך דעם נענטער ווערן צום אויבערשטער, קען ווערן אנגערופן מיט'ן נאמען קרבן, וואס דאס איז א לשון פון דערנענטערן. דורך א קרבן איז דער מענטש דערנענטערט געווארן צום אויבערשטער.
ווען א מענטש טוט א זאך וואס ער וויל מיט דעם מאכן א נחת רוח פאר'ן אויבערשטער, און ער וויל דורך דעם ווערן דערנענטערט צום אויבערשטער, קען דאס אויך ווערן אנגערופן מיט'ן נאמען קרבן. לויט דעם, קען מען פארשטיין, פארוואס די עגלות ווערן אנגערופן א קרבן.

(ז', ח') "ואת ארבע העגלת ואת שמנת הבקר נתן לבני מררי כפי עבדתם ביד איתמר בן אהרן הכהן". עס שטייט אין מדרש, אז עס איז געווען א גרויסע נס מיט די דאזיגע רינדער. די רינדער האבן געלעבט די פערציג יאר אין די מדבר, און זיי זענען אריין מיט די אידן קיין ארץ ישראל, און זיי האבן געלעבט ביז שלמה המלך האט אויפגעבויעט דעם בית המקדש (קומט אויס אז די רינדער האבן געלעבט 487 יאר), און נאכדעם האט שלמה המלך זיי מקריב געווען אויף די מזבח, אין די טאג פון די חנוכת הבית.

זאגט תוס' אין מסכת זבחים דף נ"ט:, אז כאטש די הלכה איז, אז א בהמה וואס איז עלטער פון דריי יאר, איז שוין מער נישט כשר אויף מקריב צו זיין אויף די מזבח, פון דעסטוועגן האט מען זיי מקריב געווען, ווייל עס איז געווען א הוראות שעה, וואס דער אויבערשטער האט געהייסן.